زمان مطالعه: ۴ دقیقه
پروتکل زی ویو (پروتکل Z-Wave) یکی از بهترین تکنولوژیها برای خانه هوشمند به شمار میرود. پروتکل Z-Wave اجازه ارتباط بین دستگاههای هوشمند خانگی را میدهد. در این تکنولوژی از امواج رادیویی برای ایجاد ارتباط بین وسایل خانگی استفاده میکند.
زی ویو این امکان را به شما میدهد که به صورت بیسیم وسایل و تجهیزات محل سکونت مثل سیستمهای امنیتی، سیستم سرمایش و گرمایش، پنجرهها، قفلها، درب پارکینگ و … را کنترل کنید. برای استفاده از زی ویو جهت کنترل قفلها، میتوانید لیست قیمت قفل دیجیتال را مشاهده کنید.
سیستم Z-Wave از طریق اینترنت و با استفاده از گوشی هوشمند، تبلت و کامپیوتر یا به صورت موضعی و از طریق اسپیکر هوشمند یا پنلی که روی دیوار نصب شده کنترل میشود.
در این تکنولوژی از هیچ سیمی در انتقال سیگنالها استفاده نمیشود. بلکه تمام فرمانها به صورت وایرلس و به کمک امواج رادیویی انجام میشود. در پروتکل زی ویو فرکانس امواج رادیویی مورد استفاده پایین و مصرف انرژی کم است.
استفاده از تکنولوژی Mesh (مش) در این پروتکل امکان انتقال دستورات را به شکل دو طرفه و از یک دستگاه به دستگاه دیگر فراهم میکند.
انواع پروتکلهای خانه هوشمند
به زبان ارتباطی بین نودهای یک شبکه پروتکل گفته میشود. دو نوع پروتکل با سیم و بیسیم برای خانه های هوشمند وجود دارد. پروتکلهای ارتباطی با سیم به سختافزار جانبی نیاز دارند و به همین دلیل از تنوع کمتری برخوردار هستند. از پروتکلهای بیسیم میتوان به Z-Wave و Zig-bee و از پروتکلهای باسیم میتوان به X10 و KNX اشاره کرد.
تاریخچه پروتکل Z-Wave
پروتکل زی ویو در سال 1999 میلادی و توسط یک شرکت دانمارکی به نام زنسیس (Zensys) به وجود آمد. در آن سال این شرکت یک تراشه برای کنترل روشنایی ارائه داد. در سال 2003 میلادی تراشههای سری 100 و دو سال بعد تراشههای سری 200 توسط زنسیس به بازار عرضه شد. در سال 2013 تراشههای سری 500 که از باتریهایی با طول عمر بالاتر برخوردار بودند، وارد بازار شدند. به این تراشهها Z-Wave Plus گفته میشود.
در سال 2005 پروتکل Z-Wave وارد بازار آمریکا شد. سپس پنج شرکت آمریکایی که از این تکنولوژی در محصولات خود استفاده میکردند به طور مشترک اتحادیه Z-Wave یا Z-Wave Alliance را تشکیل دادند. هدف از ایجاد این اتحادیه گسترش پروتکل زی ویو و فروش محصولاتی بود که تحت این پروتکل تولید میشدند.
در سال 2008 میلادی شرکتهایی مثل پاناسونیک و سیسکو در زنسیس سرمایهگذاری کردند و سپس تکنولوژی زی ویو به تملک شرکت Sigma Design درآمد. شرکت مذکور در سال 2018 این تکنولوژی را به شرکت Silicon Labs فروخت.
سیستم Z-Wave از زمان پیدایش تاکنون رشد قابل توجهی را پشت سر گذاشته است. در سال 2006 فقط 6 دستگاه که از این پروتکل در آنها استفاده میشد در دنیا وجود داشت. این تعداد در سال 2012 به 600 دستگاه و در سال 2019 به بیش از 2600 دستگاه افزایش یافت.
نام برخی از شرکتهایی که از این تکنولوژی در محصولات خود استفاده میکنند را میتوانید در زیر مشاهده کنید:
- محصولات هوشمند سامسونگ
- قفل August و Kwikset
- محصولات هوشمند LG
- ترموستات Honeywell
بیشتر بخوانید: دستگیره در چوبی چه ویژگیهایی باید داشته باشد؟
محدوده فرکانس در پروتکل Z-Wave
پروتکل Z-Wave در مقایسه با WiFi محدوده فرکانسی کمتری دارد. در WiFi فرکانس 2/4 و 5 گیگاهرتز است. اما فرکانس مورد استفاده برای پروتکل زی ویو در اروپا 868 مگاهرتز و در آمریکا 908 مگاهرتز است. فرکانس مجاز در سایر کشورهای جهان با توجه به قوانین رادیویی آنها تعیین میشود و معمولاً نزدیک 900 مگاهرتز است. استاندارد پروتکلهای خانه هوشمند در ایران همانند اروپا است و از فرکانس 868 مگاهرتز استفاده میشود.
بیشتر بخوانید: مزایای قفل هوشمند
تفاوت امواج Z-Wave با WiFi
یکی از تفاوتها همانطور که گفته شده در فرکانس امواج است. فرکانس امواج در پروتکل زی ویو از WiFi کمتر است و بیشتر مشابه تلفنهای بیسیم است.
دومین تفاوت این است که امواج WiFi به صورت 24 ساعته در حال تبادل اطلاعات هستند. اما امواج Z-Wave هنگامی که دستگاه کار نمیکند اطلاعاتی رد و بدل نمیکنند. به عبارت دیگر، دستگاههایی که از این پروتکل استفاده میکنند passive هستند و فقط زمانی اطلاعات را مبادله میکنند که شما برای سیستم خانه هوشمند فرمانی را صادر کنید.
passsive بودن دستگاههای Z-Wave مصرف این دستگاهها را کاهش میدهد. به طوریکه بیشتر آنها میتوانند تا سه سال از یک باتری لیتیومی غیرقابل شارژ استفاده کنند.
مزایا و معایب پروتکل Z-Wave
مزایا:
- نصب تجهیزات هوشمند مرتبط با پروتکل زی ویو به راحتی انجام میشود.
- استفاده از این سیستم برای کودکان و سالمندان آسان است.
- هزینه آن در مقایسه با بعضی از سیستمهای هوشمند سیمی کمتر است.
- تجهیزات Z-Wave از برق کمتری استفاده کرده و به بهینهسازی مصرف انرژی کمک میکنند.
- منبع انرژی بعضی از تجهیزات Z-Wave میتواند باتری باشد.
- محصولاتی که در آنها از تکنولوژی زی ویو استفاده شده از اندازه کوچک و طراحی زیبایی برخوردار هستند.
- طراحی این سیستم بر پایه شبکه مش کیفیت کار شبکه را افزایش میدهد.
- با سایر وسایل بیسیم از جمله تلفنهای بیسیم تداخل ندارد.
معایب:
- به منظور عملکرد درست امواج Z-Wave تجهیزات باید در نزدیک یکدیگر قرار داشته باشند.
- عملکرد این سیستم در محیط پرنویز، مرطوب و در فضاهای بسیار سرد یا بسیار گرم ضعیف است.